Bệnh chàm đồng tiền: dấu hiệu nhận biết và cách điều trị

Tham vấn Y khoa

Ngày đăng

22/01/2021

Cập nhật lần cuối

23/06/2021

Chàm đồng tiền là thể bệnh da liễu khá dễ nhận biết, với các tổn thương hình tròn, bong vảy giống đồng xu trên da. Bệnh gây ngứa dai dẳng, tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của người mắc phải.

Nội dung chính

Chàm đồng tiền là gì?
Dấu hiệu nhận biết bệnh chàm đồng tiền
Phân biệt chàm đồng tiền và hắc lào
Nguyên nhân gây chàm đồng tiền
Bị chàm đồng tiền phải làm sao?
- Thuốc tây chữa
Phương pháp dân gian chữa bệnh chàm đồng tiền
Phương pháp chăm sóc ngừa bệnh tái phát

Chàm đồng tiền là gì?

Chàm đồng tiền là một tình trạng viêm da đặc trưng bởi sự hiện diện của các mảng ban đỏ hình tròn, có gờ ranh giới rõ ràng với vùng da lành. Thuật ngữ y khoa của chàm thể đồng tiền là nummular eczema hoặc nummular dermatitis. Từ “nummulus” trong tiếng Latinh nghĩa là “đồng xu”. Bệnh chàm đồng tiền được Deverigie mô tả lần đầu tiên vào năm 1857 dưới dạng những tổn thương hình đồng xu ở chi trên. Từ đó, người ta đã phát hiện ra, thể chàm này ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể, nhưng chủ yếu là cẳng chân, bàn tay và cẳng tay. Phần mặt và da đầu không xuất hiện chàm đồng tiền. Chàm đĩa đệm là một tình trạng mãn tính, dai dẳng và thường xuyên tái phát. Theo Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD), tỷ lệ nam giới trung niên mắc bệnh này cao hơn phụ nữ, gặp nhiều ở độ tuổi từ 55 – 65. Phụ nữ nếu mắc chàm đồng xu thường trẻ hơn, bắt đầu từ tuổi thiếu niên hoặc thanh niên.

Dấu hiệu nhận biết bệnh chàm đồng tiền

Chàm thể đồng tiền sở hữu những đặc điểm lâm sàng khá điển hình và dễ nhận biết. Người bệnh có thể nghi ngờ mình đang mắc thể chàm đồng xu nếu có mặt các triệu chứng sau: – Trên da xuất hiện các vết hình tròn hoặc hình bầu dục như đồng xu, hơi nhô lên so với bề mặt, với các cạnh rõ ràng; đường kính từ 2 – 10 cm. – Vùng da bị chàm có màu hồng, đỏ hoặc nâu. – Nổi nhiều mụn nước trên bề mặt. Mụn nước tự vỡ ra, rỉ dịch, để lại vết sưng loét ở da. – Sau đó, tổn thương khô lại và đóng vảy tiết. Vùng da ở giữa vết chàm đồng tiền thường có màu sáng hơn. – Gãi và chà xát liên tục có thể dẫn đến quá trình liken hóa. Lớp biểu bì dày lên, đóng vảy cứng đậm màu, xù xì thô ráp như vỏ cây. – Khu vực bị bệnh rất ngứa, đặc biệt là vào ban đêm. Có kèm thêm cảm giác bỏng rát hoặc châm chích. – Gặp nhiều nhất ở chân, nhưng cũng xảy ra ở thân trên, cánh tay, bàn tay và bàn chân.

Phân biệt chàm đồng tiền và hắc lào

Bệnh chàm đồng tiền đôi khi bị nhầm lẫn với hắc lào. Bệnh hắc lào đề cập đến một nhóm bệnh nhiễm trùng do nấm da gây nên. Chàm đồng tiền bắt đầu với những nốt đỏ rất nhỏ, dần chuyển thành phát ban. Hắc lào trên da là một mảng tròn, lớn dần và nhạt màu hơn ở giữa. Cả hai loại bệnh này đều gây ngứa ngáy, tuy nhiên chàm đồng tiền còn kèm theo cảm giác châm chích. Bác sĩ sẽ cân nhắc dựa trên biểu hiện lâm sàng và tiền sử gia đình của người bệnh. Trong một số trường hợp, xét nghiệm vi sinh có thể được tiến hành để phân biệt chàm đồng tiền với nhóm bệnh hắc lào.

Nguyên nhân gây chàm đồng tiền

Cơ chế bệnh sinh chính xác của chàm đồng tiền vẫn chưa thực sự được làm rõ. Các giả thuyết nghiêng nhiều về yếu tố gia đình di truyền và cơ địa nhạy cảm là tác nhân chủ yếu dẫn đến thể chàm này. – Tiền sử gia đình: Người có người thân từng mắc các bệnh như viêm da cơ địa, hen suyễn, viêm mũi dị ứng thì có nguy cơ bị chàm đồng xu cao hơn. – Cơ địa: Chàm đồng tiền là một dạng bệnh lý thuộc nhóm chàm thể tạng – viêm da cơ địa. Vì thế, người có cơ địa nhạy cảm, dễ bị kích ứng sẽ là đối tượng dễ mắc bệnh nhất. Bên cạnh đó, khởi phát chàm đồng xu còn có thể do một số yếu tố cả nội sinh và ngoại sinh, như sau: – Khí hậu lạnh, khô, độ ẩm không khí thấp tổn hại đến chức năng hàng rào bảo vệ của da. – Vết thương trên da, có thể do trầy xước, bị bỏng hoặc côn trùng đốt. – Tiếp xúc các dị nguyên: hóa chất tẩy rửa, xà phòng, kim loại,… – Mắc các thể eczema – chàm – viêm da khác. – Sử dụng thuốc/ dược phẩm: interferon và ribavirin điều trị viêm gan C; thuốc chẹn yếu tố hoại tử khối u-alpha (TNF-alpha) trong viêm khớp; nhóm statin điều trị rối loạn lipid máu. – Căng thẳng tâm lý, rối loạn thần kinh. – Bất thường trong chức năng các hệ cơ quan bài tiết, tiêu hóa, nội tiết,… – Suy giảm miễn dịch.

Bị chàm đồng tiền phải làm sao?

Thật không may, bệnh chàm thể đồng tiền vẫn chưa có một phương pháp chữa khỏi dứt điểm. Mục tiêu điều trị chủ yếu tập trung vào kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa tiến triển và hạn chế tái phát bệnh.

Thuốc tây chữa

Các nhóm thuốc điều trị chàm đồng xu thường được sử dụng ở dạng bôi ngoài da, chủ yếu làm giảm viêm sưng và ngứa ngáy nhanh chóng. Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, dạng tác dụng toàn thân hoặc liệu pháp quang trị liệu và thuốc sinh học có thể được cân nhắc. – Corticoid: Giảm viêm nhanh chóng, nhờ đó giảm kích ứng và tạo cơ hội cho tổn thương da lành lại. Corticoid được kê theo mức độ nghiêm trọng của vết chàm da. Do nguy cơ biến chứng cao, thuốc ít khi được dùng dài ngày, trên diện tích da rộng. Việc sử dụng corticoid cần có sự chấp thuận của bác sĩ, dược sĩ chuyên môn và tuân thủ nghiêm túc chỉ định. – Thuốc ức chế calcineurin: Có tác dụng kháng viêm tương tự corticoid. Nhóm ức chế calcineurin ít tác dụng phụ, nên dùng được dài ngày. Có thể gây châm chích, bỏng rát trên da, nên hay được dùng sau khi đã thoa corticoid vài ngày để tổn thương đỡ bị kích ứng. – Hắc ín (coal tar): Chiết xuất từ than đá, giúp loại bỏ lớp sừng trên da, giảm bong tróc, ngứa ngáy. Hay dùng cho vùng chàm đồng tiền đóng vảy dày. Tuy nhiên, hắc ín dễ dây bẩn trên da và có màu khó chịu. – Kháng histamin H1/ thuốc an thần: Giảm ngứa buổi đêm, cải thiện chất lượng giấc ngủ. – Kháng sinh: Dùng khi có dấu hiệu bội nhiễm tại vùng bị chàm da. Lưu ý, tránh dùng neomycin hoặc bacitracin vì dễ gây kích ứng tại chỗ. – Quang trị liệu: Tia cực tím UVB dải rộng hoặc dải hẹp được sử dụng phổ biến nhất. Chiếu tia PUVA hay dùng trong trường hợp bệnh nặng. – Thuốc sinh học: Dùng cho trường hợp chàm đồng tiền nghiêm trọng, không khắc phục được với biện pháp điều trị thông thường. Dupilumab là thuốc sinh học đầu tiên được FDA phê duyệt sử dụng. Giá thành của thuốc sinh học rất đắt đỏ, nên không phổ biến ở Việt Nam.

Phương pháp dân gian chữa bệnh chàm đồng tiền

Bên cạnh việc sử dụng y học hiện đại, người bệnh có thể tìm hiểu thêm về các cách thức đẩy lùi chàm đồng xu dân gian truyền lại, cũng mang lại tác dụng khả quan. Đặc biệt, các mẹo cổ truyền ứng dụng các thành phần thiên nhiên, thảo dược, ít khi gây tác dụng phụ và có thể dùng được cho nhóm đối tượng đặc biệt như trẻ em, người già, người đang mang thai và cho con bú. Tham khảo một số mẹo dân gian có thể áp dụng cho thể chàm đồng tiền dưới đây:

Đắp bột nghệ lên vết chàm: Lấy 2 thìa bột nghệ, pha với một chút nước ấm, trộn đều tạo hỗn hợp sệt. Bôi hỗn hợp nghệ lên vùng da bị bệnh, đợi 20 – 30 phút rồi rửa sạch. Thực hiện từ 1 – 2 lần/ ngày.
Chuối xanh trị chàm đồng tiền: Cắt một lát chuối xanh sao cho diện tích đủ bao hết nốt chàm. Áp lát chuối lên da, chà xát nhẹ nhàng để hoạt chất ngấm vào da. Để nguyên 30 phút, sau đó rửa sạch với nước ấm và thấm khô da. Có thể thực hiện biện pháp này nhiều lần trong ngày.
Gel nha đam giảm ngứa chàm da: Loại bỏ hết phần vỏ xanh bên ngoài, chỉ lấy phần gel trong của lá nha đam rồi cho vào máy xay nát. Vệ sinh khu vực bị chàm đồng tiền, rồi thoa nha đam lên da và đợi 15 – 20 phút.
Dùng dầu dừa cải thiện chàm đồng xu: Chấm một ít dầu dừa lỏng lên vết chàm, massage nhẹ nhàng theo vùng cung để dầu dừa nhanh thấm. Sau khoảng 30 phút, lau sạch da và tráng lại với nước ấm. Dầu dừa cũng có thể sử dụng trong các món ăn hàng ngày, giúp chống lại bệnh chàm da từ bên trong.

Lưu ý quan trọng khi áp dụng các mẹo dân gian là bạn phải chọn được nguồn nguyên liệu đảm bảo, chất lượng, an toàn. Nếu còn tồn dư hóa chất, thuốc trừ sâu hay bị còn đất cát, sâu bệnh chưa được loại, chúng có thể làm tình trạng chàm đồng xu càng tồi tệ hơn. Bên cạnh đó, cách thức này không phù hợp khi bệnh bước vào giai đoạn cấp tính, nghiêm trọng. Người bệnh cũng cần kiên trì áp dụng đều đặn thì mới thu được hiệu quả tối ưu nhất.

Phương pháp chăm sóc ngừa bệnh tái phát

Với những trường hợp nhẹ, vết chàm khu trú, việc chăm sóc tích cực tại nhà hoàn toàn có thể giúp người bệnh giảm thiểu các triệu chứng khó chịu của chàm đồng tiền. Trong đó, vấn đề hạn chế các yếu tố kích thích chàm bùng phát được đặt lên hàng đầu. – Tránh gãi, cậy, bóc vảy hoặc chà xát mạnh vào vết chàm – Dưỡng ẩm thường xuyên. Bệnh nhân nên ngâm vùng da bị chàm trong nước ấm tầm 20 phút, thấm khô, sau đó bôi kem dưỡng hoặc các loại thuốc mỡ khi da vẫn còn ẩm. – Tránh tiếp xúc trực tiếp với các loại hóa chất tẩy rửa, xà phòng; động vật, côn trùng, mủ nhựa cây;… – Có thể trang bị máy tạo độ ẩm trong phòng ở khi thời tiết quá khô hanh hoặc sử dụng điều hòa, máy sưởi. – Lựa chọn chất liệu quần áo thoáng mát, mềm mại, thấm hút mồ hôi. Tránh dùng các trang phục bó sát vào vết chàm da, dễ khiến vùng da đó bị kích thích. Chàm đồng tiền là bệnh lý mãn tính, không chữa khỏi hoàn toàn được và hay tái phát. Vì thế, bệnh nhân cần chủ động phòng ngừa, kết hợp cùng chăm sóc, điều trị tích cực để có thể đẩy lùi bệnh nhanh chóng. Nếu còn bất cứ câu hỏi nào, hãy cho chúng tôi biết bằng cách comment bên dưới bài đăng hoặc liên hệ tổng đài miễn cước 1800.8179 để được các Dược sĩ giải đáp chi tiết. Đừng quên ghé thăm atoskin.vn thường xuyên để không bỏ lỡ những bài chia sẻ hữu ích về bệnh chàm và cách chăm sóc da hiệu quả nhé!

Dược sĩ Thu Trang

Đánh giá bài viết

Rate this post

Đăng ký

Họ tên*

Số điện thoại*

0 Comments

Phản hồi nội tuyến

Xem tất cả bình luận